Rabatten snoeiwerk langs de Groote Beerze

Van de week heb ik video-opnames gemaakt voor Waterschap De Dommel. Mij werd gevraagd om de gehele herinrichting van de Groote Beerze op video en foto vast te leggen. Project “Herinrichting Beekdal Groote Beerze, traject 1” wordt dit jaar doorgevoerd. Het betreft het traject vanaf de weg Netersel / Casteren tot aan het einde van Natuurgebied Grijze Steen. Hier al enkele foto's die ik tijdens de video-opnames maakte.

Video: Rabatten snoeien - Groote Beerze Netersel / Casteren

Met de het snoeien van de rabatten langs de Groote Beerze tussen Netersel en Casteren is eerste fase van de herinrichting van de Groote Beerze (traject 1) al begonnen. De herinrichting wordt gedaan door Waterschap de Dommel en Brabants Landschap. Het snoeien binnen het rabatten gebied komt voor rekening van Brabants Landschap, die daar eigenaar van is. Het stroomgebied komt voor rekening van het Waterschap.

Punt 5 van de werkzaamheden is het aanbrengen gronddammen in rabatten. Als voorbereiding daarop moeten de rabatten eerst uitgesnoeid worden. De waardevolle bomen krijgen de ruimte, terwijl struiken worden weggehaald. Dit moet voor 15 maart klaar zijn daar dan het wettige broedseizoen begint. Alles wat op die datum niet klaar is moet wachten tot na het broedseizoen, wat als nadeel heeft dat de struiken dan ook volop in blad staan.

Het project “Herinrichting Beekdal Groote Beerze, traject 1” wordt uitgevoerd door Waterschap De Dommel. Het ontwerp is in samenwerking met de gemeente Bladel, gemeente Oirschot, ZLTO, Brabants Landschap, provincie Noord-Brabant en particuliere grondeigenaren tot stand gekomen. Deze partijen staan achter de herinrichting van het plangebied zoals beschreven in dit Projectplan en hebben gezamenlijk afspraken gemaakt voor ontwerp, uitvoering en beheer van het gebied.

Het uiteindelijke doel is het bergen van water tijdens en na extreme regenval, en het langer vasthouden van het water zodat het water niet weg stroomt richting de grote rivieren en de Noordzee, maar de kans krijgt om in de grond weg te zakken. Zo wordt de verdroging aangepakt.

Rabatten zijn langwerpige ophogingen die gelegen zijn tussen greppels. De grond die uit de greppels afkomstig is wordt gebruikt om het rabat mee op te hogen. De methode wordt in de bosbouw toegepast om droge stroken te verkrijgen waarop dan de bomen geplant worden. De greppels dienen ter ontwatering. Rabatten zijn maar enkele meters breed doch kunnen tientallen meters lang zijn, er liggen dan ook meestal vele greppels naast elkaar in een op rabatten aangelegd bos. Rabatten werden aangelegd op zeer natte, moerasachtige bodems maar ook op wat drogere grond.

Met dank aan:
Waterschap de Dommel https://www.dommel.nl
Brabants Landschap http://www.brabantslandschap.nl
Michiels Verhuur- en Loonbedrijf https://www.jmichiels.nl

Winterlandschap op de Neterselse Heide

In de nacht van de afgelopen zaterdag op zondag begon de winter in Nederland dan toch echt. Deze keer ging het ook in het zuiden sneeuwen. Dat leverde plaatselijk een laag van 15 cm. Door de sterke noordoosten wind, gepaard met stuifsneeuw, ontstonden er sneeuwduinen. op de plaatsen waar de wind gebroken werd door de begroeiing werd dat beperkt tot lichte golvingen in het sneeuwtapijt. Vanmorgen was het na twee dagen met bewolking en sneeuwbuien, eindelijk helder weer. Het werd wel koud. Tegen de ochtend was het in de Brabantse Kempen op veel plaatsen -10°. Met de zon er bij was het wel te dragen. Eindelijk konden we van een witte landschap genieten.

Video: Winterlandschap op de Neterselse Heide (de video is later in 4K Ultra HD te zien. Youtube is de resolutie nog aan het verwerken.)

Temperaturen van lager dan -10 graden worden strenge vorst genoemd, beneden -15 graden zeer strenge vorst. Hoe kan het zo koud worden in ons land? De laagste temperatuur in Nederland ooit gemeten is -27,4 graden. Dit record staat op naam van Winterswijk en werd gevestigd op 27 januari 1942. Ook deze eeuw kelderde de temperatuur een keer onder -20 graden. Dit was op de vroege ochtend van 4 februari 2012, de koudste dag van deze eeuw. Op beide genoemde dagen lag er een dikke laag sneeuw, lokaal meer dan 15 centimeter, waardoor deze extreem lage temperaturen mogelijk waren.

Zonder sneeuw komt het in Nederland zelden tot strenge vorst, maar met een sneeuwdek gaat dit veel makkelijker. Soms zakt het kwik dus zelfs onder -20 graden. Normaal gesproken warmt het overdag op door de inkomende zonnestralen, 's nachts koelt het af. In de weerkunde wordt dit ook wel de dagelijkse gang genoemd: de temperatuur varieert door inkomende straling van de zon en uitstraling tijdens de duisternis. In een nacht zonder sneeuwdek, bij helder en vrijwel windstil weer daalt de temperatuur in de avond snel, maar de daling vlakt in de nacht af. Dat komt doordat er later in de nacht vanuit de grond warmte wordt aangevoerd. Een sneeuwdek heeft een isolerende werking, in die zin dat het de aanvoer van de bodemwarmte tegenhoudt. Dat komt doordat een sneeuwlaag veel lucht bevat. Daarnaast reflecteert het sneeuwdek overdag het zonlicht waardoor het nauwelijks warmte opneemt en straalt sneeuw in de nacht juist veel kou af.

Voor een nacht met strenge tot zeer strenge vorst zijn er naast een sneeuwdek ook een heldere hemel en weinig wind nodig. Bij bewolking en wind in de nachtelijke uren aanwezig wordt de vorst juist getemperd. Want wind zorgt voor menging van de luchtlagen en bewolking werkt in de nacht juist als een deken zodat de afkoeling wordt tegengegaan.

De Neterselse Heide is eigendom van Brabants Landschap. Het gebied is gelegen ten noorden van Netersel en is 229 ha groot. Het gedeelte waar deze video is opgenomen grenst aan Witvensberg. Nu een straat aan de rand van Netersel, maar vroeger een stuk natuur waar de jeugd uit het dorp voor de eerst kennis maakte met de natuur. De Neterselse Heide was toen nog en echt heidegebied, met dop en struikheide, die op kalen heidegrond groeide. Tussen de planten zag je het grijze arme heidezand. Nu vindt men er droge, maar vooral ook natte heide. Moeraswolfsklauw, beenbreek en klokjesgentiaan komen er voor, evenals witte snavelbies en zonnedauw. Deze zeldzame planten worden bedreigd door het in overvloeden aanwezige Pijpestrootje. Deze grassoort groeit weeldig door de hoge stikstof die zowel in het grondwater het gebied in komt, als van neerdalende stikstof (ammoniak) die met de wind meegevoerd wordt en neer slaat in het gebied, vooral als het regent.