Mijn natuur video's

Mijn naam is Jozef van der Heijden. Ik woon in de Brabantse Hulsel. Ik fotografeer al sinds de 70er jaren. Ik begon met een kleinbeeld fotocamera en een Super 8 filmcamera met geluidsregistratie. Op de boerderij filmde ik Groenlingen en Kneuen die de jongen op hun nest verzorgde. Mijn interesse gaat naar de natuur in het algemeen. Van vogels tot paddenstoelen, mossen, korstmossen en  landschappen. Maar vogels fascineren mij wel het meest. Daarnaast ben lid van diverse natuurbescherming organisaties (zie de logo's hieronder).

Hoewel vogels mijn voorkeur genieten, ontdekte ik op 4 januari 2019 de Opkrullende strookzwam in de bossen van Hapert, officieel de 19e geregistreerde vondst in Nederland sinds 1855 en de eerste sinds 1985. Daarna vond ik nog twee plaatsen waar deze zeer zwam voor kwam. Op 16 oktober 2019 vond ik op Landgoed Wellenseind de eveneens zeer-zeldzame Kroontjesknotszwam. Verspreidingsatlas.nl meldt sinds 1990 slechts 105 vindplaatsen in Nederland.

Volg mij op: en met jozefvanderheijden-foto.nl. Onderwerpen: Alles wat de natuur gedurende de jaargetijden bieden.

Abonneer op mijn kanaal

De onbekende roep van de Vlaamse gaai

De Vlaamse gaai (Garrulus glandarius) staat bekend als een vogel met een krassend roep. De wetenschappelijke naam van de Gaai is "garrulus". De letterlijke vertaling naar het Nederlands is "krasser". Maar er zijn veel roep-variaties van de Vlaamse gaai. Twee jaar geleden maakte ik al eens opnames van een onbekende imitatie variant van de roep van de Gaai. Vanmorgen produceerde de Gaai dat geluid weer, net als ik die afgelopen dagen hoorde. Het blijft een raadsel wat deze vogel imiteerde. Vanmorgen wist ik de Gaai weer op video vast te leggen, inclusief zijn imitatie.

De onbekende roep van de Vlaamse gaai

Ik heb op internet gezocht naar een beschrijving van deze roep variant, maar zonder resultaat. Op de website https://xeno-canto.org zijn wel vergelijkbare geluid recordings te vinden. De omschrijving van de opname is "imitatie roep". De Gaai staat alom bekend als een goede imitator. De bekendste imitatie is die van een Buizerd. Dat doet hij om indringers uit zijn broedgebied te verjagen. Ook bootst hij kattengemauw na. Maar welk geluid de gaai maakt die in deze video te horen is, blijft een raadsel.

Nu rest de vraag, is het een van zijn roep- of zang varianten, of is het toch een imitatie van geluiden die de gaai ergens heeft opgevangen? In de regel laat een Gaai minstens drie verschillende geluiden horen in zijn onopvallende, zachte zang. Niet te verwarren met zijn vele rauwe kreten.

De meest bekende imitatie, die van de Buizerd, is maar in twee gevallen gehoord. De imitatie van mezen, de lijsterzang, het gekef van eekhoorntjes, kattengemauw en keffen van een hondje zijn minder bekend.

Knobbelzwaan voedt zich met onderwaterplanten

Het voedsel van de Knobbelzwaan bestaat uit waterplanten en waterdiertjes. Zwanen zijn met hun lange hals gespecialiseerd in het grondelen naar waterplanten op diepten waar grondelende eenden niet meer bij kunnen. Verder eten ze gras.

De Knobbelzwaan voedt zich met onderwaterplanten

Knobbelzwanen zijn sierlijke witte watervogels. Geheel wit verenkleed. Poten zwart of vleeskleurig ('Poolse zwaan', gekweekte vorm). Jonge knobbelzwanen komen in twee varianten voor: met een bruin verenkleed en een wit verenkleed. Brede, platte, oranje snavel. Het mannetje heeft een grote zwarte knobbel boven de snavelbasis.

Knobbelzwanen komen overal voor waar zoet water is. Ze broeden in laaggelegen delen van het land, vooral in open graslanden met veel sloten in het veenweidegebied. Ook wel in parken. Ze ruien buiten de broedtijd op open water, zoals de Veluwerandmeren, het IJsselmeer en in de Delta. Niet-broeders zijn ook veel op weilanden te zien.

De broedt duurt van maart tot en met mei. Een nest per jaar met vijf tot zeven eieren. De vrouw broedt die uit in 36 dagen. Langs de oever of soms in het riet zit de knobbelzwaan op een groot nest van takken, riet en plantaardig materiaal dat door de man fel wordt verdedigd met de kop naar achter, opgezette vleugels en een sissend geluid. Ze broeden vanaf het derde of vierde jaar.

Het nest van de Fuut is verborgen tussen het riet

De Fuut bouwt zijn nest op een platform in het water, gefixeerd aan begroeiing of een tak, bij voorkeur goed verborgen in het riet. Jongen verlaten al snel het nest en worden op de rug van hun ouders warm gehouden. Ze worden nog tien weken gevoerd door hun ouders.

Het nest van de Fuut is verborgen tussen het riet

Het vrouwtje legt drie tot vijf eieren, die ze samen uitbroeden. Het duurt bijna een maand voor de jongen uitkomen. Hoewel ze meteen kunnen zwemmen en duiken, blijven de jongen eerst zo’n twee weken onder het veilige verenkleed van hun ouders zitten, waar ze gevoerd en warm gehouden worden. Meestal hebben ze één broedsel, soms een tweede als jongen van het eerste nest zo'n zes weken oud zijn.

De Fuut kan bij het duiken maximaal 60 seconden onder water blijven. De snelle jager zoekt onder water naar vissen, het hoofdbestanddeel van zijn voedsel. Aan land beweegt hij zich eerder onbeholpen voort en is daarom slechts zelden te zien.

Kuifeenden bij kijkhut 'Hageven' Neerpelt

Het 'Hageven' en 'De Plateaux' vormen samen een internationale natuurgebied in de gemeente Neerpeld (Bel) en Bergeijk (Ned) van van bijna 600 hectaren. Het Belgische deel 'Hageven' ligt ingeklemd tussen het Belgische Lommel, Neerpelt, Hamont-Achel en het Nederlandse Bergeijk. Samen met het aangrenzende gebied 'De Plateaux' in het Nederlandse Bergeijk, is dit het internationale natuurgebied Plateaux-Hageven.

Kuifeenden bij kijkhut 'Hageven' Neerpelt

Aan de waterrand van het 'Hageven' in het Belgische Neerpelt staat onderstaande Vogel kijk-observatie hut. Vanaf de parkeerplaats van het Bezoekerscentrum De Wulp van Natuurpunt is het maar ongeveer 500 meter lopen om bij de kijkhut te komen. De locatie is goed gekozen. Doordat het aan de zuidkant van de Gemeentevijver ligt is het licht optimaal, de vogels in de zon en de zon achter je rug en het licht op de vogels.

Harde wind en golvend water op waterbergingsplas

Door de harde wind was er vanmorgen veel deining op het water van de waterbergingsplas aan het Schotelven in Netersel. Voor een plas met geringe grootte spoelden de golven flink in op de oever van de plas.

Harde wind en golvend water op waterbergingsplas

Golven worden hoofdzakelijk onder anderen veroorzaakt door wind. Bij wind ontstaat golfslag door de windkracht, strijklengte en waterdiepte. Wind in de lengterichting van een kanaal of sloot veroorzaakt dus een grotere golfslag dan een wind die dwars op een kanaal of sloot staat. Bij meren en plassen is het effect van de strijklengte van de wind het grootst.

De lengte van een golf wordt bepaald door de windkracht, strijklengte en diepte van het water. De hoogte van een golf is op zijn beurt weer afhankelijk van de lengte van een golf. Als een golf namelijk hoger wordt dan 1/7 van zijn lengte breekt hij. Een golf met een lengte van 7 meter kan dus nooit hoger worden dan 1 meter! Verder is bij grote watervlakten de diepte van belang. Hoe groter de waterdiepte, hoe groter de golflengte en hoe hoger de golf.

Door waterverplaatsing wordt energie opgebouwd. Het water gaat daardoor golven en stromen. Als de golf tegen een waterkant (oever) aanloopt, komt de opgebouwde energie vrij. Het vrijkomen van deze energie veroorzaakt wrijving op waterkant en -bodem. Als een golf een oever nadert neemt de waterdiepte veelal af. De energie in de golfslag zal zich omhoog bewegen. Door deze opwaartse beweging neemt de golfhoogte toe.

De Dodaars op zoek naar een Partner

De Dodaars broedt van april tot half augustus. Heeft één tot twee en soms drie legsels met gemiddeld 4-6 eieren, die met interval van 1-2 dagen worden gelegd. Broedduur: 20-21 dagen. Nest is drijvend platform van allerlei plantaardig materiaal, gefixeerd aan onderwatervegetatie. De jongen kunnen na 44-48 dagen vliegen.

De Dodaars op zoek naar een Partner

De Dodaars is de kleinste van alle futen soorten. Deze schuwe watervogel is zelfs nog een slag kleiner dan het meer bekende waterhoen. De dodaars is broedvogel van ondiepe en beschutte wateren met een rijke oeverbegroeiing en onderwatervegetatie. Het water moet wel helder zijn. Zoals meer duiker jagen ze op zicht. Als het water troebel is wordt het jagen bemoeilijkt. Als er ook veel ganzen op het water zitten, wordt het water troebel door de uitwerpselen van de ganzen. Ook het plantenleven wordt door de ganzen bedreigt. Hun uitwerpselen bedekken de bodem, waardoor waterplanten niet kunnen kiemen.

De Dodaars is de kleine en enigszins gedrongen fuut met een kort snaveltje. De korte, lichte achterzijde is vaak opgezet en doet dan donsachtig aan. In zomerkleed overwegend donkerbruin met roodbruine wang en hals en opvallend witgele vlek aan snavelbasis. In winterkleed bovenzijde donkerbruin, wangen, zijflanken, hals en onderzijde lichtbruin/beige, witte halsvlek. Duikt regelmatig onderwater.

Zingende Kneu op de Neterselse Heide

De Kneu is een echte heide vogel. Een man kneu in prachtkleed heeft een fraaie karmijnrode borst en 'baret'. In het voorjaar zijn nog Kneuen te zien die nog niet helemaal uitgekleurd zijn, waar de borstkleur nog niet zo rood ziet als wat later in het broedseizoen. De kneu broedt in lage struiken en struwelen nabij kruidenrijke vegetaties, in allerlei tamelijk open landschappen.

Zingende Kneu op de Neterselse Heide

De Kneu is een kleine vinkensoort, kleiner dan huismus. Man heeft een warmbruine rug en in prachtkleed een karmijnrode borst en 'baret'. Na het broedseizoen is dat meer roodbruin. Mannetjes een grijs achterhoofd, bij vrouwtjes en onvolwassen vogels is dit bruingrijs. Vrouwtjes en onvolwassen vogels hebben een zwak gestreepte borst en kruin en hebben geen rood in het verenkleed. Grijze kegelvormige snavel. Vliegt vaak in groepjes met golvende vlucht, druk kwetterend.

De kneu broedt in dichte struiken in allerlei halfopen landschappen. Het talrijkst zijn kneuen in de duinen en in akkerbouwgebieden met hagen, maar ze broeden ook op plekken met jonge aanplant, oude struikheide met opslag en soms stedelijke bebouwing (tuinen, jonge groenvoorziening). Vanuit de liefst doornige struiken ondernemen kneuen in kleine groepjes voedselvluchten van soms drie kilometer naar plekken met een rijk aanbod aan zaden. Vanaf juli vormen zich groepen op voedselrijke plekken.

Ze broeden vanaf half april tot eind juli, meestal tussen eind april en half juni. Heeft twee tot drie broedsels per jaar met meestal 4-6 eieren. Broedduur 12-13 dagen. Bouwt nest vaak in laag en middelhoog struweel met uitstekende takken, liefst in doornige struiken, niet te dicht en niet te open. Ze broeden graag in semi-koloniaal verband. Niet erg territoriaal, soms meerdere nesten in een struik. De jongen zitten 12-17 dagen op het nest. Na uitvliegen, krijgen ze nog een tijdje begeleiding van de ouders.

Vinkachtigen, de ene vink is de andere niet

De familie van de Europese vinkachtigen (Fringillidae) bestaat uit zangvogels die voor een groot deel in de bossen leven. De meeste vinken zijn zaadeters en dat kun je zien aan de relatief korte en wat dikkere snavel. Daarbij hebben ze relatief grote kaakspieren, dit om de zaden te kunnen kraken. Bij vinken verschillen de mannetjes vaak in uiterlijk ten opzichte van de vrouwtjes. Veel vinken bouwen komvormige en stevige nesten. Wereldwijd komen er ruim 110 vinkensoorten voor.

Vinkachtigen, de ene vink is de andere niet

De gewone vink en de groenling zijn kleine zangvogeltjes, die gemiddelde de grootte hebben van de huismus. Enkel de kruisbek en de appelvink zijn groter dan dit gemiddelde. Twee soorten die we trouwens niet heel vaak in onze tuin zullen aantreffen. Wij moeten het in hoofdzaak stellen met de gewone vink , de groenling. In de winter en voorjaar kan de keep, de putter en de goudvink op de voedertafel komen.

Het zijn meest zaad etende vogels met een korte, sterke snavel. Ze hebben een harde schedel en grote kaakspieren, die nodig zijn om de zeer harde zaden te kraken. De mannetjes verschillen meestal van de vrouwtjes in uiterlijk.

Onder de Europese vinkachtige vallen de; Vink, Keep, Groenling, Appelvink, Goudvink, Kneu, Putter, Frater, Sijs, Kleine barmsijs, Grote barmsijs, Witstuitbarmsijs, Citroensijs, Europese kanarie, Haakbek, Kruisbek, Grote kruisbek, Witbandkruisbek, Schotse kruisbek en de Roodmus.

Nijlgans met jonge kuikens in de stromende regen

Watervogels, zoals eenden en ganzen gaan gewoon door met wat ze aan het doen zijn, als het regent. Watervogels schrikken niet terug van de regen. De Nijlgans in de video lijken niet veel last te hebben van de hevige regen. Twaalf piepkleine nijlgans kuikens volgen hun ouders terwijl de regen met bakken uit de hemel komt.

Nijlgans met jonge kuikens in de stromende regen

Ik zat te schuilen toen de regen met bakken uit de hemel kwam. Aan de overkant van een plas liep familie Nijlgans. Ze trotseerden de elementen van de natuur. Ze hadden geen schuilplaats, waar ik wel gebruik van kon maken. Ze leken geen last te hebben van de regen. Vaak schuilen jonge kuikens onder de vleugels van hun moeder, maar daar was nu geen spraken van.

Nijlganzen broeden het hele jaar door. Ook in de winter worden jonge kuikens geboren. In het Egyptische Nijlgebied, wat de oorsprong van deze gans is, kennen ze geen winter zoals wij die kennen. Van nature broeden de Nijlganzen daar ook als het bij ons hartje winter is. Die natuurlijke gewoonte hebben ze behouden, ook als ze meerdere generaties later in veel noordelijke gebieden broeden.

Het vrouwtje bouwt een nest van rietbladeren en gras. Vrouwtje en mannetje broeden om de beurt op de eieren. De ouders zorgen samen voor de jongen tot ze zelfstandig zijn. De nijlganzen eten zaden, bladeren, gras en stengels. Zolang het niet gaan vriezen of sneeuwen, kan de ganzenfamilie zich wel redden.

Nijlganzen kunnen een bedreiging vormen voor andere vogels. Soorten die wel van nature in Nederland voorkomen kunnen in de problemen komen. Daarom is de nijlgans aangemerkt als invasieve exoot. Invasieve exoten mogen actief worden verjaagd en gedood. Hiervoor geeft de provincie een speciale opdracht.

Beleef de lente in je eigen tuin

De lente breekt aan, tijd om naar buiten te gaan! De mezen weten wel waarheen. Niet op een terras ergens in de zon, maar naar de meest groene tuinen van de buurt. Want elke mees weet: hoe groener de tuin, hoe beter.

Beleef de lente in je eigen tuin

Voor veel vogelliefhebbers was het afgelopen winter even schrikken en slikken. Waar waren de mezen? Niet in de tuinen, zoveel was duidelijk. Door het slechte broedseizoen in 2016 waren er minder kool- en pimpelmezen opgegroeid. Daarnaast was er in de bossen nog genoeg te eten, waardoor de mezen hun tripje naar de tuinen uitstelden. Gelukkig betekent uitstel nog geen afstel. Wie zijn tuin groen inricht beleeft de lente in zijn eigen tuin.

Dat blijkt ook uit onderzoek van de Britse universiteit van Exeter. 452 koolmezen en pimpelmezen kregen daarbij een zendertje om de poot. Zo kon een heel seizoen lang worden nagegaan welke plekken de mezen bezochten. Wat blijkt? Zowel kool- als pimpelmezen geven de voorkeur aan tuinen met bomen, struiken en hagen. Via de bomen en struiken vliegen ze namelijk veilig van de ene naar de andere tuin. En al die bomen, struiken en hagen vormen samen een mini natuurparadijsje waar vogels hun hart kunnen ophalen.

Gewoon je tuin groen inrichten. Plant struiken, maak rommelhoekjes en zet eens een fruitboom neer. Overleg ook eens met de buren om die lelijke schuttingen te vervangen door een haag. Gegarandeerd dat de mezen op bezoek komen.

Flaestoren heropend na vervanging houten palen

De Flaestoren op landgoed De Utrecht in Esbeek - Lage Mierde is dit weekend eindelijk weer open. De oude steunpalen van toren waren door de weersinvloeden zover aangepast dat de veiligheid niet langer kon worden gewaarborgd.

Flaestoren heropend na vervanging houten steunpalen

Nadat een van de palen is afgebroken, zijn alle andere die boven de trappen uitsteken afgezaagd. Acht bomen van het landgoed, elk 25 meter lang en in totaal 3000 kilo zwaar vormden jarenlang de basis van het bouwwerk dat verder bestaat uit stalen kolommen. Het bovenste balkon is 22 meter hoog. Dat biedt uitzicht op natuurgebied De Flaes en het Goorven. De toren wordt elke twee weken gecontroleerd op veiligheid. Deze week zijn de oude palen met een hoge bouwkraan van de stalen constructie verwijderd en van nieuwe palen voorzien.

De palen komen allemaal uit de bossen van het Landgoed. Daarvoor moest de beheerder op zoek naar de hoogste Douglas bomen die het landgoed rijk is. De bomen mochten natuurlijk geen scheuren of andere fouten bezitten. Na het rooien zijn de boomstammen in de droogkamer gelegd om de groeisappen uit het hout te verwijderen. Zo voorkom je dat de stammen later opendrogen. De kans dat er dan regenwater binnen dringt is dan minder, waardoor de kans houtrot sterk afneemt.

Met een hoge kraan en hoogwerkers zijn de nieuwe boomstammen weer aan de stalen constructie van de toren bevestigd. Naar verwachting gaan de nieuwe palen van de Flaestoren weer een kwart eeuw mee.

Op 11 november 2011 is de uitkijktoren de Flaestoren geopend, naar een ontwerp van Luijten Smeulders Architecten uit Tilburg. Door acht van het landgoed afkomstige bomen, elk 25 meter lang en 3000 kg zwaar, te combineren met slanke stalen kolommen is een open structuur gecreëerd waarin, door een afwisseling van trappen en bordessen, een makkelijk te belopen route naar het uitzichtbalkon op 22 meter hoogte leidt. Vandaar en vanaf elke traptrede er naar toe, heb je een prachtig uitzicht over het niet toegankelijke deel van het natuurgebied De Flaes en het Goorven en de bossen er rondom heen.

De toren biedt uitzicht over een deel van Landgoed De Utrecht. De totale kosten bedroeg ongeveer 360.000 euro, waarvan 160.000 euro door de provincie werd gesubsidieerd. Het bedrijfsleven legde twee ton bij. Het ontwerp is opgetrokken uit staal en hout, waaronder tien bomen. Aan staal weegt het gevaarte al 26,5 ton. Om in de toren te komen moet u wel een munt van € 1,- in de automaat werpen, waarna de draaideur opent. Die toegangsbijdrage is een tegemoetkoming van de hoge bouwkosten. Denk er wel om, munten van € 1,- bij te dragen, andere munten werken niet.

Vogelsoorten: Aalscholver, Boomkruiper, Buizerd, Dodaars, Fuut, Grauwe Gans, Grote Zilverreiger, Knobbelzwaan, Koolmees, Kuifeend, Merel, Torenvalk, Vink, Wilde Eend en de Wintertaling, en in het najaar trekvogels zoals de Zwarte ooievaar, de Lepelaars en de Kraanvogel.

Helmparelhoenders zijn Afrikaanse loopvogels

Helmparelhoenders zijn snelle loopvogels van de Afrikaanse savanne en dus exoten, die in Nederland zeldzaam worden waargenomen. Hij leeft vooral op de Afrikaanse savannen ten zuiden van de Sahara. Deze gebieden bestaan uit warme, droge en open vlaktes met enkele bomen en struiken. De meeste Helmparelhoenders die wij in ons land tegen komen zitten in gevangenschap, of zullen dan ook uit gevangenschap ontsnapt zijn.

Helmparelhoenders zijn Afrikaanse loopvogels

Het is onduidelijk of de soort in ons land nestelt. Helmparelhoenders worden in Europa veel worden gehouden in kinderboerderijen, kleine dierentuinen en dergelijke. De soort werd eind 19e eeuw uitgezet in Duitsland en Hongarije maar verdween hier weer. Dat verwilderde vogels in Nederland kunnen opduiken, blijkt uit twee meldingen in de atlas­periode: enkele paren nabij een eendenkooi bij Boven-Leeuwen in 1998 en een paar bij Urk in 2001. Zekere broedgevallen zijn niet vastgesteld. Of de soort zich in ons land bestendig kan handhaven, valt te betwijfelen. Het verdient echter aanbeveling alert te zijn. Voor deze soort is geen Staat van Instandhouding van toepassing. Het Helmparelhoen is een exoot en valt daarmee buiten artikel 1 van de Vogelrichtlijn, dat betrekking heeft op alle natuurlijk in het wild levende vogelsoorten op het Europese grondgebied van de EU-lidstaten. Het Helmparelhoen is daarmee ook niet beschermd op grond van de Wet natuurbescherming.

Het helmparelhoen is een grote vogel met een rond lichaam en een kleine kop. De grootte varieert van 53 tot 58 centimeter en zijn gewicht is gemiddeld 1,3 kilogram. Zijn naam heeft het helmparelhoen ten eerste te danken aan de witte stippen op het verenkleed, die doen denken aan parels. Daarnaast heeft hij op zijn kop een benige en blauwgekleurde knobbel die aan een helm doet denken. Het helmparelhoen is een alleseter. Net als kippen zoeken helmparelhoenders hun eten door met hun sterke klauwen de grond om te wroeten. Ze eten vooral zaden, fruit, slakken, spinnen, wormen, maar ook kikkers, hagedissen, kleine slangen, kleine zoogdieren en teken.

Het broeden van eieren doet het helmparelhoen meestal in of na het regenseizoen. De legsels bestaan gemiddeld uit 20 tot 30 eieren. De hen legt haar eieren in een goed bedekte holte en daar broedt ze de eieren in 26 tot 28 dagen uit. De kuikens hebben een schutkleur en hun vleugels groeien snel. Na een week zijn ze al in staat zich al fladderend snel te verplaatsen. De soort wordt in het wild maximaal 12 jaar oud. Eind negentiende eeuw werd de soort in het wild uitgezet in Duitsland en Hongarije, maar hield daar geen stand. In Nederland wordt het helmparelhoen met regelmaat verwilderd aangetroffen; voortplanting is daarbij niet vastgesteld.

Grondwater welt op uit de beregeningsput

Het grondwater staat zo hoog dat het opwelt uit de beregeningsput. De akker zal wel iets lager liggen als elders, zodat van hoger gelegen plaatsen het water ondergronds zich verplaatst en op lagere gronden omhoog welt. Dit is een vorm van kwelwater.

Grondwater welt op uit de beregeningsput

Kwel is uittredend grondwater. "Kwel is grondwater dat door natuurlijke of kunstmatige hoogteverschillen in grondwaterspiegels door dijken of doorlatende ondergrond in polders terecht komt en kan plaatselijk aan de oppervlakte treden. Wanneer een dijk teveel water doorlaat, ontstaat kwel. Als er geen kanaal met dijken in de buurt zijn, kan het ook van (veel)hoger gelegen gronden komen waar na veel neerslag (regen) is gevallen. Als de grondwaterverzadiging extreme vormen aan neemt zal het door de communicerende werking op lagergelegen gronden opwellen. Een beregeningsput is natuurlijk een open verbinding met de wateraders waardoor het water makkelijk omhoog komt. Omdat de pijp gescheurd is komt het daar uit de naar buiten.

Kwel kan ook voorkomen in een sloot. Dat noemen we een kwelsloot. Door een ondergrondse waterstroom van een hoger naar een lager gelegen gebied verplaatst het water zich over afstanden van enkele meters tot meerdere kilometers. Omdat sloten lager in het landschap liggen zal het water dat ondergronds onder druk staat daar makkelijk kunnen uitstromen.

De Futen zijn weer aan het baltsen

Het is nog relatief vroeg in het jaar, maar de eerste baltsende futen zijn al waargenomen. Daarbij bewegen twee futen zich synchroon tegenover elkaar op het water, terwijl ze allerlei verschillende bewegingen maken. De balts is het geritualiseerde gedrag dat dieren vertonen voorafgaand aan het paren. Iedere soort heeft zijn typische balts. Vaak spelen kleuren, geluiden en zang, geuren en speciale bewegingen een rol.

De Futen zijn weer aan het baltsen

Futen hebben een uitgebreid baltsgedrag. Ze voeren twee soorten dansen uit tijdens de balts. In de eerste dans gaan het mannetje en het wijfje zij aan zij over het wateroppervlak. Voor de tweede dans duiken zij onder water en komen ze terug boven met een bek vol plantenslierten. Vooral bij vogels is baltsgedrag vaak sterk ontwikkeld. De balts vergroot de bereidheid tot paring, tijdens de balts neemt de seksuele motivatie toe. Tegelijkertijd vermindert de balts de agressie tussen de partners.

Aantal eieren gemiddeld 3-4, varieert van 1-6. Meestal één broedsel, soms tweede als jongen eerste nest 6-7 weken oud zijn. Broedduur: 25-29 dagen.

Water uit Schotelven stroomt over de zandweg

Het water dat uit de waterberging aan het Schotelven - even ten noorden van Netersel - loost het water over de zandweg het bos in. Omdat het pad niet meer berijdbaar was geworden zijn aan de kant van het bos greppeltjes gegraven. Wandelaars met laarzen kunnen de plassen met droge voeten passeren. Mountainbikers lukt dat ook nog, maar met de gewone fiets wordt dat wat lastiger.

Water uit Schotelven stroomt over de zandweg

De waterberging aan het Schotelven / Witvensberg is aangelegd om regenwater te bergen en die langzaam in de grond te laten wegzakken. Zo wordt het grondwaterpeil verhoogd, wat de verdroging helpt tegengaan. De waterberging vangt water bij hevige regen op en vermindert de kans op ondergelopen akker. Door het water op een groot oppervlak op te slaan krijgt het de kans om het grondwaterpeil te verhogen. Als het water lang blijft staan, ontwikkelen zich nieuwe natuur waterplassen.

Het oorspronkelijke Schotelven van voor 1950 - waar de huidige weg naar is vernoemd - bestaat niet meer. Bij de landbouwontginning rond 1950 is het Schotelven verdwenen. Bij de herinrichting van het Dal van de Groote Beerze en Natte Natuurparel De Utrecht, waar de Neterselse Heide ook onder valt, is het Natura 2000 gebied uitgebreid. Een brede strook landbouwgrond werd aangekocht en omgevormd tot natuurgebied. Daar is de voedselrijke toplaag afgeschraapt, waar oude plantenzaden die in de diepere bodem zijn overgebleven nu ontkiemen en meer kans op overleven krijgen doordat de grond die nu voedselarm is. Als de vernatting van het gebied stand houdt, krijgt ook deze plas de kans om zich te ontwikkelen.

Nu is het Natura 2000 gebied, net als Neterselse Heide, waar het direct aan grenst. Omdat het daar een rust- en broedgebied betreft is niet toegankelijk voor publiek. Overigens mogen wandelaars en fietsers nergens buiten de opengestelde paden. Daar lijkt zich niet iedereen van bewust te zijn. Regelmatig lopen mensen met een niet aangelijnde hond naar het water en beseffen niet hoe gestrest de broedvogels daar op reageren.

De Zwarte zwaan op Golfbaan Midden Brabant

Als de golfers even geen balletje aan het slagen zijn op golfbaan Midden-Brabant, zijn de watervogels die de aandacht trekken. De golfbaan kent enkele waterpartijen. Daar zitten eenden, aalscholvers, reigers en een Zwarte zwaan.

De Zwarte zwaan op Golfbaan Midden Brabant

De man en vrouw van de zwarte zwaan zijn bijna identiek. Geheel zwart met wat witte slagpenuiteinden, zwartgrijze poten, rode snavel met voorop een witte dwarsstreep en rode ogen. De zwarte zwaan heeft van alle zwanen de langste hals: meer dan half zo lang als de totale lichaamslengte. Hij wordt 110 tot 140 centimeter lang en tot zes kilogram zwaar. Vrouwtje is iets kleiner met een kortere, dunnere hals, lichtere rode ogen, lichtere rood gekleurde snavel en minder sterk opgekrulde rugveren.

De zwarte zwanen vormen rond hun tweede levensjaar een koppel voor het leven. De kuikens worden door de ouders samen opgevoed. De zwarte zwaan is niet honkvast. Bij zwerftochten kan hij afstanden van honderden kilometers overbruggen en zorgt zo ook zelf voor zijn verspreiding. Kenmerkend is de klagende, trompetterende roep bij hun nachtelijke vluchten. Zijn voedsel bestaat uit grassen en waterplanten.

Deze soort komt van nature voor in Australië, Tasmanië en Nieuw-Zeeland. De zwarte zwaan is een populaire sierwatervogel die veel wordt gehouden en gekweekt. Ontsnapte of uitgezette exemplaren kan men ook in de Europese natuur tegenkomen, maar worden beschouwd als exoot. In Europa broeden ze het gehele jaar door.

Grote bonte specht kuikens gaat het nest verlaten

Dit is de tweede Grote bonte specht die ik dit jaar vond, de eerste die op uitvliegen staat. Ik was met de fiets onderweg, toen ik de jonge kuikens hoorde kwetteren. Gelukkig had ik mijn Dit is de tweede Grote bonte specht die ik dit jaar vond, de eerste die op uitvliegen staat. Ik was met de fiets onderweg, toen ik de jonge kuikens hoorde kwetteren. Gelukkig had ik mijn kleine videocamera bij en ook een middel-klein statief. Nooit zonder van huis gaan. Je weet maar nooit wat je onderweg tegen komt.

Grote bonte specht kuikens gaat het nest verlaten

Ik stelde mijn videocamera op tussen de struiken. Zelf ging ik een stukje verderop tussen de struiken zitten om niet op te vallen. ik kan de camera op afstand bedienen middels een App op mijn telefoon. Zodra ik de oudervogel aan zag komen, of ik dacht de camera aan te moeten zetten om niet te laats te zijn, starten ik de opname. Ook zit er een Pre-record functie op. Als je die activeert, worden de 3 seconden voor het inschakelen ook meegenomen. Die 3 seconden staan dan al paraat om niet het begin te missen.

Na elk nestbezoek van de specht verplaatste ik de camera om zo vanuit een ander hoek een volgende opname te maken, of zoomde ik verder in op het nest, om zo een close-up te maken en zo meer gedetailleerde opnames te maken. De opname's werden gemaakt met een Panasonic 4K Ultra HD videocamera. Dat is een videocamera met een kleine sensor. Goed 4K beeld, maar toch minder gedetailleerd als mijn Nikon D500. Maar die is groter en moet op een groot zwaarder statief. Op de fiets is dat minder handig.

Het uithakken van een nestholte duurt gemiddeld 14-25 dagen. Zowel het mannetje als het vrouwtje hakken de langwerpige holte uit. De nestopening is ongeveer 5,5 cm breed en die leidt naar een ronde nestholte die 20-30 cm diep ligt en zo’n 12-15 cm breed is. Hetzelfde gat wordt vaak meerdere jaren na elkaar gebruikt. In de nestholte worden de eieren gewoon op het hout gelegd. Eveneens wordt er gebruik gemaakt van nestkasten. Overigens worden veel nestkasten ook zwaar beschadigd door het hakken rond het vlieggat. Dit wordt ook gedaan om bij de jonge vogels en/of de eieren te komen die uit het nest worden geroofd.

De broedtijd begint in april en gaat door tot eind mei en er is een legsel. Het vrouwtje legt meestal 4 tot 7 eieren (glanzend wit). Beide geslachten broeden, doch hoofdzakelijk het vrouwtje. De broedtijd bedraagt 12-16 dagen. De jongen worden door beide ouders verzorgd en verlaten het nest na 18-21 dagen. Als de jongen zijn uitgevlogen worden ze nog ongeveer 10 dagen gevoerd.

Moeras en watervogels in de Brabantse Kempen

"Moeras en watervogels in de Brabantse Kempen" is een vervolg op "Bos en Heidevogels in de Brabantse Kempen". Alle vogels is deze video zijn door mijzelf gefilmd. Natuurlijk heb ik meer soorten voor de lens gehad, maar die zijn gefotografeerd, geen video dus.

Moeras en watervogels in de Brabantse Kempen

Met de ontginning van grote moerassen is de situatie voor veel moerasvogels, ooit zo kenmerkend voor ons land, penibel geworden. Veel ervan, waaronder de Roerdomp, staan inmiddels op de Rode Lijst. Een belangrijk knelpunt in de bescherming van moerasvogels blijkt de leemte in kennis over de factoren die deze achteruitgang veroorzaken en hoe optimaal beheer voor moerasvogels gestalte moet krijgen. De bedreigde moerasvogels zijn vooral gebonden aan jonge successiestadia met riet. Er is een gebrek aan jonge moerassen en een aantal moerasvogels dreigt uit (het grootste deel van) Nederland te verdwijnen.

Voedsel in de vorm van vissen, amfibieën en hun larven, (water)insecten regenwormen en andere ongewervelden wordt vooral gezocht in en boven open water, drijfbladvegetaties, drijftillen, trilvenen, lage oevervegetaties van moeraspioniers, grote zeggen en boven nat kruidenrijk gras- of hooiland. Hogere moerasvegetaties zijn van weinig belang en bos en struweel worden gemeden.

Bos en Heidevogels in de Brabantse Kempen

Deze video is een compilatie van vogelsoorten die ik filmde in bosrijk gebied en op de heide. Sommige soorten leven op de scheiding van het bos met het open veld, zowel heidevelden als grasvelden. Mogelijk kom ik nog met een vervolg. Daar zouden o.a. moeras en watervogels in voor kunnen komen.

Bos en Heidevogels in de Brabantse Kempen

Als je deze video kijkt lijkt het dat het met onze broedvogels goed gaat, maar schijn bedriegt. Eén op de zes Europese broedvogels zijn de laatste 40 jaar verdwenen, blijkt uit een nieuwe studie. Met andere woorden: sinds 1980 zijn we ongeveer 600 miljoen broedvogels kwijtgeraakt in de EU. De grootste daling is verrassend genoeg te zien bij de huismus, gevolgd door gele kwikstaart, spreeuw en veldleeuwerik. Het gaat dus niet zozeer om schaarse broedvogels, maar om soorten die voorheen bijzonder algemeen waren in Europa.

Tussen 1980 en 2017 is er een algehele afname van tussen de 560 en 620 miljoen individuele vogels, wat neerkomt op 17% tot 19% van de populatie. In feite zijn er in die periode zo'n 900 miljoen vogels verloren gegaan, maar dit staat tegenover een toename van ongeveer 340 miljoen bij sommige soorten dit het beter deden. Het meest schrijnende is dat we hier spreken over een zeer grote achteruitgang binnen een klein aandeel soorten van onze meest voorkomende broedvogels. Die zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de verliezen en hetzelfde geldt voor de toename.

De laatste jaren is er veel aandacht voor de sterke achteruitgang van insecten én voor de negatieve gevolgen van stikstofdepositie op de natuur. De verwachting is dan ook dat insectivore broedvogels én de predatoren die op deze vogels jagen hiervan invloed ondervinden, met name op de verzuringsgevoelige hogere zandgronden. In de praktijk zien we echter sterk verschillende trends bij broedvogels die van insecten leven: van een toename tot sterke fluctuaties en broedvogels die verdwijnen uit ons land.

Winter op de Neterselde Heide en Landgoed De Utrecht

In de nacht van zondag op maandag trok een front over waaruit sneeuw naar beneden kwam. Behalve dat het verkeer daar veel last van ondervond, levert het wel een mooi winterlandschap op. En wat is en nu mooier dan een winter natuurlandschap. De komende twee dagen zal het in het zuiden van ons land nog meer sneeuw vallen. Vooralsnog deel ik de beelden van vanochtend graag met jullie.

Winter op de Neterselde Heide en Landgoed De Utrecht

De Neterselse Heide, gelegen ten noorden van Netersel, is sinds 2004 eigendom van het Brabants Landschap. Het gebied is 229 ha groot. Op de Neterselse Heide vindt men droge, maar vooral ook natte heide.

Wie zegt Landgoed De Utrecht, denkt gelijk aan de de Flaes en het Goor ven. Landgoed De Utrecht is een ontginningslandgoed dat is ontstaan door het ontginnen van heide grond. Het doel hiervan was het tot stand brengen van akkergronden en productiebossen. Rond 1850 bestond het gebied uit uitgestrekte heidevelden, in feite gedegradeerd bos met name als gevolg van houtkap en overbeweiding.

Nieuwjaars fietsrondje Landgoed De Utrecht

Wat doe je op de 's ochtends van Nieuwjaarsdag? Een fietsrondje maken zoals andere dagen. Door de natuur, daar voel ik mij thuis, en toerfietsen was een van mijn eerdere hobby's. Via Netersel, richting Westelbeers, door Landgoed De Utrecht naar de Provincialeweg (N269 Reusel - Tilburg).

Nieuwjaars fietsrondje Landgoed De Utrecht

Aan de Flaes staat een kijktoren, de Flaestoren. Deze is 21 meter hoog en biedt uitzicht over de omgeving met natuurlijk over het water van de Flaes. Door de begroeiing is de Kleine Flaes net niet te zien. Helaas is de toren gesloten voor publiek. De houten steunpalen zijn aan het rotten en moeten vervangen worden. De opknapbeurt zal nog wel een half jaar in beslag nemen, dus voorlopig kunnen we niet de omgeving vanaf het hoogste punt overzien.