zondag 16 juli 2023

Nieuw vogel habitat op waterberging Schotelven

Post van 16 juli 2023 Gepinpoint: De Waterbergingsplas in Netersel aan het Schotelven is een broedplaats voor veel watervogels. De plas maakt onderdeel uit van het natuurherstel "Natte Natuurparel De Utrecht". Mijn opa en mijn vader hadden daar tijdens mijn jeugd een weiland. Bekend gebied dus. De waterbergingsplas ligt in het laagst gelegen deel van het gebied. Mijn vader moest in natte perioden dan ook al omrijden naar de hoger gelegen noordkant van het weiland. Die kant grensde toen nog direct aan de heide. Nu ligt daar een smalle strook met dennenbos tussen.


Nieuw vogel habitat op waterberging Schotelven

Half mei begon ik met de eerste video-opnames, begin juli was de video klaar. De Nijlganzen hadden toen al jonge kuikens, twee koppels zelfs. Ook Wilde eenden en Grote Canadese ganzen hebben jonge kuikens. Het meest waardevolle is dat de Dodaars er broeden en jonge kuikens hebben voortgebracht. Een succesvolle broed bij de Dodaars staat onder druk doordat het water door de aanwezigheid van de massa ganzen vervuilt. Later werd ik nog verrast door de paring van de kuifeend, de verschijning van een Vos en de IJsvogel.

Op de video is ook te zien dat de Dodaars er zat te broeden. De Wilde eend, Grauwe ganzen en de Grote Canadese ganzen hebben al jonge kuikens, variƫrend van een paar weken tot nog ouder. Tijdens het filmen was ik getuigen van een paring van de Kuifeend, best bijzonder om dat te zien en zeker om dat ook nog op video vast te kunnen leggen. Verder kreeg ik de Kleine plevier voor de 1000 mm lange telelens. Natuurbeheerders zitten wel opgescheept met de grote aantallen ganzen op de wateren. Duikeenden, zoals fuut, kuifeend, dodaars en geoorde fuut zijn aan het verdwijnen door de enorme hoeveelheid uitwerpselen van de ganzen in de vennen, poelen en plassen.

Langs de waterberging loopt een nieuwe waterloop, de BZ 42. Daar filmde ik de Gele kwikstaart. Die omleidingswaterloop voert het water rechtstreeks af vanuit het agrarisch gebied, naar de Groote Beerze. Voor de herinrichting stroomde dat voedselrijke water nog door Natuurgebied De Neterselse Heide. Dat was niet langer gewenst omdat de stikstof minnende planten daar snel van groeien en de oorspronkelijke planten die enkel op arme grond voorkomen verdrongen worden.

Terug naar de waterplas. Het oorspronkelijke Schotelven van voor 1950 - waar de huidige weg naar is vernoemd - bestaat niet meer. Bij de landbouwontginning rond 1950 is het Schotelven verdwenen. Bij de herinrichting van het Dal van de Groote Beerze en Natte Natuurparel De Utrecht, waar de Neterselse Heide ook onder valt, is het Natura 2000 gebied uitgebreid. Een brede strook landbouwgrond werd aangekocht en omgevormd tot natuurgebied. Daar is de voedselrijke toplaag afgeschraapt, waar oude plantenzaden die in de diepere bodem zijn overgebleven nu ontkiemen en meer kans op overleven krijgen doordat de grond die nu voedselarm is. Als de vernatting van het gebied stand houdt, krijgt ook deze plas de kans om zich te ontwikkelen.

Terug naar de waterplas. Het oorspronkelijke Schotelven van voor 1950 - waar de huidige weg naar is vernoemd - bestaat niet meer. Bij de landbouwontginning rond 1950 is het Schotelven verdwenen. Bij de herinrichting van het Dal van de Groote Beerze en Natte Natuurparel De Utrecht, waar de Neterselse Heide ook onder valt, is het Natura 2000 gebied uitgebreid. Een brede strook landbouwgrond werd aangekocht en omgevormd tot natuurgebied. Daar is de voedselrijke toplaag afgeschraapt, waar oude plantenzaden die in de diepere bodem zijn overgebleven nu ontkiemen en meer kans op overleven krijgen doordat de grond die nu voedselarm is. Als de vernatting van het gebied stand houdt, krijgt ook deze plas de kans om zich te ontwikkelen.

Nu is het Natura 2000 gebied, net als Neterselse Heide, waar het direct aan grenst. Omdat het daar een rust- en broedgebied betreft is niet toegankelijk voor publiek. Overigens mogen wandelaars en fietsers nergens buiten de opengestelde paden. Daar lijkt zich niet iedereen van bewust te zijn. Regelmatig lopen mensen met een niet aangelijnde hond naar het water en beseffen niet hoe gestrest de broedvogels daar op reageren.

De waterberging vangt water bij hevige regen op en vermindert de kans op ondergelopen akker. Door het water op een groot oppervlak op te slaan krijgt het de kans om het grondwaterpeil te verhogen. Als het water lang blijft staan, ontwikkelen zich nieuwe natuur waterplassen.